تمرین کردن باعث پرورش مهارت‌های کودک می‌شود ولی با این حال اغلب به درگیری جدی والدین و فرزندان می‌انجامد. مادری می‌گفت: «الیزابت اصرار داشت که گیتار یاد بگیرد، ما برای او گیتار خریدیم و برای آموزش او نیز معلم خوبی پیدا کردیم. اما او به زودی علاقه‌اش را به گیتار از دست داد و در نتیجه، ما برای واداشتنِ او به تمرین، هر روز درگیری داریم. به نظر شما باید در این کار پافشاری کنیم یا تسلیم شویم؟»
وضعیت دشواری است؛ چون به پرسش‌های بسیاری باید پاسخ داده شود تا بتوانید تصمیم درستی بگیرید که چه راه‌حلی مناسب است. کودک در چه سنی باید درس گیتار را شروع کند و چطور می‌توان معلم یا کلاس مناسبی برای او انتخاب کرد؟ چطور می‌توانید اطمینان حاصل کنید که کودک برای انجام تعهدات خود آمادگی دارد؟ آیا کودک ناامید یا نافرمان است، یا این که بیش از حد برای او برنامه در نظر گرفته شده است؟ چطور می‌توانید کودک را تشویق کنید که از تمرینات خود لذت ببرد و مسئولیت تلاش لازم را بپذیرد؟
در این مورد، هدف کوتاه مدت شما این است که کودک را وادارید که به تمرین کردن بپردازد. در حالی که هدف دراز مدت شما این است که به او کمک کنید که مهارت‌های لذت‌بخش جدیدی را که بعدها در زندگی به کارش می‌آید کسب کند. برای دستیابی به این هدف‌ها یک یا هر دو راه حل‌ها را امتحان کنید.مشاوره کودک تلفنی
علایق و توانایی‌های کودک را با هم منطبق کنید
برای این که از این تلاش بیشترین بهره را ببرید، با فعالیتی آغاز کنید که متناسب با سن، میزان رشد و علاقه کودک است.
برای او انتخاب‌های مناسبی فراهم کنید و به او اجازه دهید که خودش انتخاب کند. قبل از این که تصمیمی بگیرید، مطالعه و بررسی کنید. به کلاس موسیقی بروید که سازهای زیادی را به افراد معرفی می‌کند. از یک کلاس ژیمناستیک دیدن کنید. به کنسرت موسیقی محلی کودکان و یا تاتر محلی کودکان بروید. نوارها یا کتاب‌هایی را از کتابخانه بگیرید که مهارت‌های جدیدی را به کودک معرفی می‌کند. در مورد حالات ممکن، انتخاب‌ها، کلاس‌ها و مربی‌ها با معلم‌ها و والدین دیگر گفتگو کنید. تا هنگامی که کودک موقعیت‌های مختلف را ندیده است و هنوز برای فعالیتی که واقعا او را به هیجان آورده، آماده نیست، تصمیم قطعی نگیرید.
در مورد آن فکر کنید. اطمینان حاصل کنید که در مورد همه جنبه‌های مسأله مثلا زمان، هزینه و انرژی فکر کرده‌اید و در مورد آن واقع‌بین هستید. برای مثال، کودکی که تصمیم دارد یک اسکیت باز نمایشی شود، باید چندین بار در هفته و احتمالا صبح خیلی زود به پیست برده شود. کودکی که می‌خواهد شنا یاد بگیرد، علاوه بر استخر، به سرویس رفت و آمد و وسایل شنا نیاز دارد. یاد گرفتن ویلن نیازمند یک دوره آموزشی طولانی است. تمرین پیانو بعد از مدرسه، نیازمند یک پیانو و منظور کردن زمان مناسبی است که طی آن، اتفاقات دیگر خانه مزاحم تمرین کودک نشود. به عبارت دیگر، کودک برای موفق شدن نیازمند کمک و پشتیبانی شماست. هم شما و هم کودک باید آن را جدی بگیرید.
قبل از این که قول بدهید، پرس و جو کنید. اگر کودک شما نسبت به یک فعالیت که نیازمند فراگیری است، علاقه نشان می‌دهد، ابتدا با یک متخصص مشورت کنید تا بفهمید که آیا زمان برای شروع آن مناسب است یا نه. کودک باید آمادگی جسمی و روحی یک فعالیت را داشته باشد. سن نمی‌تواند معیار سنجش باشد زیرا هر کودکی در سن خاصی، از نظر فکری بالغ می‌شود.
سعی کنید سنجیده پول خرج کنید. بلافاصله تصمیم نگیرید که پول زیادی را صرف خرید یک وسیله کنید؛ تنها به این دلیل که کودک شما مشتاق است کاری را شروع کند. می‌توانید، در آغاز، پیانو یا ویلن را کرایه کنید یا از سازهای مشقی و یا دست دوم استفاده کنید، و یا ساز یکی از دوستان و آشنایان را امانت بگیرید، تا مطمئن شوید که کودکتان واقعا استعداد و علاقه لازم برای این کار را، دارد. به این ترتیب، می‌توانید در صورتی که کودک علاقه خود را از دست داد، بدون ناراحتی، از ضرر و زیان احتمالی جلوگیری کنید.
کودک را مجبور نکنید که به کار ادامه دهد. حتی کودکی که کاملا مصمم است پیانو نواز شود، ممکن است بعد از چند سال آموزش، واقعا به این نتیجه برسد که بهتر است فوتبالیست شود. یا نقاش جوانی که شما همه امکانات را برایش فراهم کرده‌اید، ناگهان تصمیم می‌گیرد رهبر ارکستر شود. او را تشویق کنید که به فراگیری مهارت اولیه ادامه دهد،.لی بیش از حد پافشاری نکنید. این مسأله ارزش یک جنگ دائمی را ندارد. به این حال، اگر کودک شما توانا و مشتاق است، با او قراردادی بنویسید که تمرین را به‌طور سبک‌تری انجام دهد. به یاد داشته باشید که هر چیزی که او یاد بگیرد، برای تمام عمر برایش مفید خواهد بود. ممکن است او نتواند یک نوازنده معروف شود، ولی حداقل می‌تواند یکبار در هفته از کلاس موسیقی‌اش لذت ببرد. مهمترین چیز این است که او نسبت به خودش، احساس خوبی داشته باشد.
معلم مناسب را پیدا کنید
شاید مهمترین جزء موفقیت در یادگیری، بعد از این که علاقه و استعداد کودک معلوم شد، تطبیق کودک با یک معلم یا کلاس مناسب است. بنابراین، به راحتی کودک خود را نزد معروف‌ترین مربی شهر یا کلاسی که بچه همسایه‌تان می‌رود، نفرستید. خودتان در این مورد بررسی کنید.
در مورد سوابق معلم تحقیق کنید. با والدین کودکان دیگری که نزد او درس می‌گیرند، مشورت کنید.
ملاقاتی ترتیب دهید که در آن، شما (والدین)، معلم و کودک حضور داشته باشید و طی آن، بررسی کنید که چطور با کودک شما رفتار می‌کند.
در صورت امکان معلم را در هنگام درس دادن زیر نظر بگیرید. آیا او از روش‌های مثبت استفاده می‌کند؟ آیا تا حدی شوخ‌طبع است؟ آیا به موضوعی که درس می‌دهد عشق می‌ورزد و آیا می‌تواند این احساس را منتقل کند؟ آیا نسبت به شاگردان خود با دید مثبت نگاه می‌کند؟ آیا به آنها انگیزه نواختن پیانو می‌دهد؟
این سوالات را با معلم کودک مطرح کنید: آیا معلم در مورد پیشرفت کودک با شما صحبت خواهد کرد؟ آیا کودک اجازه خواهد داشت که در موقع مناسب، خودش قطعاتی از موسیقی یا کنسرت را انتخاب کند؟ آیا کودک فرصت این را خواهد داشت که کارش را ارائه کند یا نمایش دهد؟ آیا بازدید یا مسابقه‌های برنامه‌ریزی شده در برنامه معلم قرار دارند؟ چند کودک در هر کلاس خواهد بود؟
شهریه معلم، زمان‌بندی پرداخت شهریه و زمان‌بندی کلاس‌ها و…. را بررسی کنید.
کودک خود را تشویق کنید که تمرین کند
قبل از این که اسم کودکتان را در کلاسی بنویسید، اطمینان حاصل کنید که او می‌فهمد که در حال پذیرفتن یک تعهد است. از معلم، مربی یا مشاور بخواهید که به کودک بگوید که چقدر باید تمرین کند و چگونه باید تمرین کند و نیز این نکته را به کودک گوشزد کنید انجام این کار بدون یادآوری‌های مکرر والدین، وظیفه و مسئولیت اوست، سپس روش زیر را به کار گیرید:
به کمک یکدیگر برنامه‌ای تنظیم کنید. به کودک اجازه دهید که مناسب‌ترین زمان را برای تمرین انتخاب کند و او را تشویق کنید زمانی را انتخاب کند که حواس پرتی‌های کمتری داشته باشد. برنامه را روی پیانو و یا جایی که دروس باید تمرین شوند، نصب کنید.
یک جدول بکشید و آن را همراه یک زمان‌سنج تایمر یا ساعت در جایی که او تمرین می‌کند، نصب کنید. این کار به عنوان یک عامل انگیزه بخش عمل می‌کند تا او ساعاتی را که صرف تمرین می‌کند، افزایش دهد. او را وادار کنید که هر روز دقایقی را که صرف تمرین کرده است، یادداشت کند. نقاط را به وسیله خطوط به هم وصل کنید تا نمایانگر افزایش یا کاهش زمان تمرین‌ها باشد.
از زمان‌سنج (تایمر) استفاده کنید. استفاده از یک تایمر به کودک کمک می‌کند تا بفهمد چه مدت مشغول تمرین بوده است و اگر آن را روی مدت زمانی که برای تمرین در نظر گرفته شده است تنظیم کند، با به صدا درآمدن زنگ متوجه می‌شود که باید از تمرین دست بکشد.
کار کودک را با تقویت مثبت پاداش دهید. بعد از این که کودک تمرین کردن را به پایان رسانید، به او اجازه دهید کاری را که دوست دارد، انجام دهد.
به تمرین کودک توجه کنید
هنگامی که شخص دیگری به تمرین گوش می‌دهد یا آن را تماشا می‌کند، تمرین بسیار لذت بخش‌تر و جالب‌تر می‌شود. کودکان خردسال، از انعکاس بلافاصله تمرینشان در محیط لذت می‌برند و این کار باعث پیشرفت تمرینشان می‌شود؛ گاه ممکن است آنها در ابتدا نیازمند نظارت شما نیز باشند. کودکان بزرگ‌تر نیز از داشتن شنونده لذت می‌برند. بنابراین، دست کم هرازگاهی، نشان دهید که دوست دارید به تمرین کودک گوش دهید. شاید بتوانید هنگامی که شام را حاضر می‌کنید، به تمرین او گوش دهید و یا این که او صرفا دوست دارد موقع تمرین، در حالی که مشغول کتاب خواندن یا گوش دادن به رادیو هستید، کنارش باشید. هنگامی که کودک دیگر نیازمند حضور دائمی شما نبود، می‌تواند برنامه‌ریزی کنید که هرازچندگاهی کنارش بنشینید و تمرین کردن او را تماشا کنید و یا این که به تمرینات او گوش فرادهید.
به جز در مورد کودکان بسیار خجالتی، صبر کنید تا کودک خودش شما را دعوت کند و در صورت لزوم موارد گوش کردن به تمرین یا تماشا کردن آن را محدود کنید تا تمرین کودک وابسته به حضور شما نباشد. از کودکتان سرتل کنید که چه زمانی دوست دارد که شما به تمرین او گوش دهید یا این که به او بگویید: «به من بگو کدوم روز این هفته دوست داری من به تمرینت گوش کنم. خوشحال می‌شم به تمرینت گوش کنم».
اگر نمی‌توانید موقع تمرین کودک حضور داشته باشید و او مایل است که شما نواختن او را بشنوید، به او نشان دهید که چطور می‌تواند تمرینش را ضبط کند تا شما بتوانید بعدا آن را بشنوید.
بر روی نقاط مثبت تاکید کنید
برای کودک مهم است که بتواند از اشتباهاتش درس بگیرد و بداند که مهم نیست گاهی اشتباه کند. بنابراین، ابتدا به کودک بگویید که کدام کارها را درست انجام داده است؛ سپس به او بگویید که درذ چه مواردی نیاز به تمرین بیشتر دارد (اگر چنین مواردی وجود داشت.) به عنوان مثال، می‌توانید به او بگویید: «خیلی عالی زدی. واقعا خوشم آمد. یکبار دیگر بزن ولی این بار کمی سریع‌تر بزن!» و یا این که «من فکر می‌کنم تو در آینده هنرمند بزرگی می‌شی. خوبه دوباره بزنی. شاید بهتر باشه قسمت‌های مشکل رو کمی آهسته‌تر بزنی.»
پیشرفت کودک را تحسین کنید
یادگیری هر چیزی ـ مثل پیانو یا کامپیوتر ـ نیازمند بردباری و صرف وقت است. کودک خود را تشویق کنید به شما بگوید در زمان تمرین روی چه چیزی کار می‌کند و او را تحسین کنید. بگذارید بداند که شما فکر می‌کنید او به تمرین‌هایش پایبند است و درس‌ها را بارها تکرار می‌کند تا آنها را یاد بگیرد.
مثلا گاهی بسیار کمک کننده است که زمان تمرین را بسیار دقیق تنظیم کنید: فرضا مثلا هر قطعه را سه بار بزند و هر بار پنج دقیقه طول بکشد.
یک قرارداد بنویسید
در مورد بعضی از کودکان، تنظیم یک قرارداد، تعهد واقعی را برمی‌انگیزد. کودکان موافقت می‌کنند یک حداقل زمانی را صرف درس‌هایشان کنند، صرف‌نظر از این که این زمان چقدر باشد. این امر به ویژه هنگامی مفید است که کودک مشغول یادگیری مهارت‌های ویژه‌ای است که بیش از هر چیز، به زمان زیادی نیاز دارد. یادگیری ویلن، مثال خوبی برای این مسأله است. مدت زیادی لازم است تا کودک بتواند صدایی بیشتر از غژ غژ از آن دربیاورد. اگر کودک به سختی تلاش کرده و پیشرفت کمی داشته است و در نتیجه، از حاصل کارش احساس ناخرسندی می‌کند، باید به او اجازه داده شود که تمرین را متوقف کند و یا این که برنامه تمرین را تغییر دهد.
از علایق طبیعی استفاده کنید
تمرین کردن خود نوعی جایزه است. البته بیشتر کودکان قبل از این که به این مدینه فاضله برسند، باید به کمک شما علایقشان را متمرکز کنند تا انگیزه بیشتری بیابند.
اگر کودک از زیادی زمانی که صرف تمرین می‌کند ناراحت است، می‌توانید در این زمینه نیز از نیروی جادویی ساعت (تایمر) آشپزخانه استفاده کنید. تیک‌تاک تایمر کودک را مطمئن می‌کند که زمان تمرین در حال سپری شدن است و با به صدا درآمدن زنگ، نجات پیدا خواهد کرد! یا این که با سوراخ کردن یک کارت، بلیطی برای رفتن به محل مورد علاقه کودک درست کنید. بدین ترتیب که هر بار کودک تمرین می‌کند، کارت را سوراخ کنید. زمانی که کارت به تعداد معینی سوراخ شد، کودک می‌تواند به محل مورد علاقه‌اش برود. این جایزه همچنین می‌تواند یک فعالیت مرتبط با درسی که کودک می‌گیرد، مانند یک نمایش، کنسرت، یا مسابقه ورزشی باشد.
با فشار همسالان کودک، کنار بیایید
گاهی تمرین کردن یا حفظ کردن خودش مسأله‌ساز می‌شود؛ چون کودک احساس می‌کند با همسالانش فرق دارد و یا این که هم کلاسی‌هایش دستش می‌اندازند. موقعی نیز که آنها به بازی می‌روند، او مجبور است در خانه بماند و مثلا نیم ساعت ترومپت تمرین کند. با فشار همسالان، به این ترتیب مبارزه کنید که او را تشویق کنید هرازگاهی دوستانش را به یک کُنسرت رسیتال یا جلسات تمرین دعوت کند و بدین ترتیب او را به جای این که احساس کند با بقیه فرق دارد، احساس می‌کند مشغول انجام فعالیتی است که دوستانش هم دوست دارند به آن بپردازند. قبل از شروع برنامه، مهمانی با پذیرایی مختصر، برای شنوندگان ترتیب دهید. از مهمانان بخواهید که هنرهای خودشان را به نمایش بگذارند.
سعی کنید کودکان دیگری با علائق مشابه پیدا کنید. به دنبال باشگاه‌ها یا گروه‌هایی که به نحوی با فعالیت کودک ارتباط دارند، بگردید تا کودک احساس کند که به دلیل مهارت‌های ویژه‌اش، به آنها تعلق دارد.
منبع: کودک و نوجوان