تصورش را بکنید، بوداییها و هندیهایی که روزه میگیرند! افطاری با آن قاشقکهای چوبی باید خیلی عجیب باشد. جالب است بدانید روزه تنها به پیروان ادیان الهی محدود نمیشود. خیلی از آیینهای غیرالهی نیز روزه و ریاضتهای جسمی مخصوصی را برای تزکیه روح و جسم بر پیروانشان واجب کردهاند. روزه حتی در ادیان الهی پیش از اسلام نیز وجود داشته است و از جمله عبادات دینی است که پیدایشش را با هبوط آدم و حوا به زمین همزمان دانستهاند. در این مقاله گشت و گذاری داشتهایم به ادیان مختلف و آداب و رسوم روزهداریشان:
مسیحیت
خانم ایلبریت بَکوَس از جوانان موسسه گفتوگوی ادیان است و با محبت و حوصله تمام از آداب و اعمال روزه آشوریان مسیحی برایمان میگوید: آداب و اعمال روزه میان مسیحیان شرق آشوری و کاتولیکها به این صورت است که ۲۵ روز قبل از کریسمس و ۵۰ روز قبل از عید پاک را پرهیز غذایی داریم. به این ترتیب که از خوردن گوشت و هر فرآورده حیوانی از قبیل لبنیات، تخممرغ و عسل و… پرهیز میکنیم.
روزهای چهارشنبه و جمعه هر هفته نیز پرهیز غذایی داریم. یک دوره سه روزه به نام روزه نینوا نیز داریم که بیشتر جنبه ملی – مذهبی دارد و در این سه روز از غروب آفتاب تا غروب آفتاب لب به غذا نمیزنیم. و یکی از دلایل گیاهخواریمان هم این است که در دین ما طبیعت انسان همواره گیاهخوار بوده و روزه مبنایی قرار گرفته تا انسان به اصل و طبیعت خودش روی بیاورد. البته ناگفته نماند که آداب روزهداری میان مسیحیان ارمنی و فرقههای مختلف مسیحی شکلهای متفاوتی به خود میگیرد.
بودیسم
در آیین بودا، روزه به معنای خودداری از خوردن غذاهای جامد است، ولی استفاده از برخی مایعات مانعی ندارد. روزه بوداییان شیوهای برای پاکسازی شمرده میشود. امروزه مردم عامی بودایی هر ماه چهار بار روزه داشته و به گناهان خود اقرار میکنند و در سالروز فوت بودا مدت پنج روز از خوردن گوشت خودداری میکنند.
هندو
هندوئیسم یکی ازقدیمیترین آیینها و روزهداری جزء لاینفک دینشان است. پیروان این آیین انواع روزهداری را با توجه به آداب و رسوم محلی و عقاید شخصی تجربه میکنند. روزهداری هندوها در جشنهای دینی و روزهای ماه جدید بسیار مرسوم است. زنان متأهل هندی برای رفاه، موفقیت و طول عمر همسرانشان روزه میگیرند که این روزه با رؤیت ماه توسط زنان بعد از غروب افطار میشود.
شیوههای روزهداری نیز روشهای متنوعی را شامل میشود. بهطور مثال اگر فرد بسیار مؤمن باشد، غروب روز پیش از روزهداری از هیچ نوع غذا یا آبی استفاده نمیکند که این امر تا ۴۸ دقیقه پس از طلوع آفتاب روز پس از آن ادامه دارد.
زرتشتیان
سیما آذرمهر از دیگر جوانان مؤسسه گفتوگوی ادیان، از آداب و رسوم دینشان اینطور برایمان میگوید: راستش را بخواهید در دین زرتشت روزه را به آن معنای خاص نداریم، ولی در گاهشماری ما هر روز اسم مشخصی دارد و ما در چهار روز هر ماه (روزهای وهمن، ماه، گوش و رام) روزه میگیریم و از خوردن گوشت خودداری میکنیم. در این روزها که به روزهای نبر معروف هستند، سر هیچ حیوانی بریده نمیشود و خونی ریخته نمیشود، چرا که با قربانی کردن مخالفت داریم.
جشن بهمنگان یا بهمنجنه که روز بهمن از ماه بهمن برگزار میشود نیز از جمله روزهایی است که زرتشتیان آن را روزه میگیرند و گاه برخی روزهشان را تا پایان بهمن ماه ادامه میدهند.
یهودیان
یهودیها در یوم کیپور (توبه) روزه میگیرند. یوم کیپور تعطیلی مذهبی یهودیها در ماه سپتامبر یا اکتبر است که مردم در آن روز، روزه میگیرند. روزه «یوم کیپور» (روز کفاره گناهان) یا روزه توبه بهعنوان مهمترین واقعه مذهبی در آیین یهود در طول سال شمرده میشود. کسانی که مرتکب گناهی شدهاند و یا خطایی انجام دادهاند، برای تطهیر از گناه به مدت ۲۶ ساعت در این روز روزه گرفته و از انجام هر کاری دست میکشند و تمام وقت در کنیسهها، به نیایش میپردازند. البته، زمان روزه در سایر ایام روزهشان، از طلوع تا غروب آفتاب است. یهودیان شش روز دیگر را نیز روزه میگیرند که Tisha Bav (نهم آوریل، روزی که معبد یهودیان در آن روز تخریب شد) از آن جمله است. آنها همچنین علاوه بر روزه اعمال خاصی را نیز انجام میدهند از جمله:
بیرون آوردن تورات از جایگاه بدون پوشش اصلی، قرائت تورات، خواندن دعا و اعتراف به گناه، زیارت قبور، نواختن شوفار، خوابیدن روی زمین و خودداری از صحبت کردن و شنیدن موسیقی.
روزهداری در عهد عتیق
روزه گرفتن از عبادات یهودیان بودهاست که چندین بار در تنخ یهودی یا عهد عتیق به آن اشاره شدهاست. موسی پیش از دریافت الواح عهد از یهوه، چهل شبانهروز در کوه سینا روزه گرفت و از خوردن و آشامیدن پرهیز کرد.
داوود در هنگام بیماری پسرش از بتشابع زن اوریا، روزه گرفت. یهوشافط پس از پیروزی یهودیه بر موآبیها و عمونیان چهل روز روزه گرفت. یوئیل و یونس نیز برای دور کردن خشم خدا به مردم دستور به روزه گرفتن دادند. مردخای و استر نیز از دیگر از شخصیتهای عهد عتیق هستند که پس از فرمان هامان وزیر اخشورش برای قتل عام یهودیان چندین شبانهروز روزه گرفتند.
یهودیان همچنین در روز تیشا بآو یا «نهمین روز از ماه عبری آو» که روزی است که معبد اورشلیم دو بار و در سالهای ۵۸۶ قبل از میلاد و ۷۰ میلادی، تخریب شد، به روزهداری میپردازند. این روز «شومترین روز تاریخ یهود» شناخته میشود.
منبع: فارس پاتوق