یکی از مهم ترین عوامل موثر در یادگیری کودکان و از عوامل بسیار مهم در موفقیت، عامل توجه و تمرکز است.
در واقع کودکانی که توجه و تمرکز پایینی دارند در خانه و در مدرسه با مشکلات بسیاری روبه رو می شوند. بنابراین دانستن راهکارهای افزایش توجه و تمرکز می تواند بسیار مفید و کارساز باشد.
کودک دارای نقش توجه چه ویژگی هایی دارد؟
مهم ترین ویژگی های نقص توجه عبارتند از:
- شکست در اتمام کارها
- اغلب به نظر می رسد که کودک به شما گوش نمی دهد
- کودک به راحتی دچار حواسپرتی می شود
- برای انجام تکالیف درسی یا کارهایی که در آن ها به توجه جدی نیاز است، با مشکل مواجه می شود
- گاهی در انجام فعالیت های مربوط به بازی نیز دچار مشکل می گردد
- تصمیم گرفتن قبل از فکرکردن
- قبل از پایان هرکار، به کار جدید روی می آورد
- مشکل در نظم دهی به فعالیت ها و کارها
- عدم رعایت نوبت در بازی ها و فعالیت های گروهی
- نیاز به مراقبت مداوم
آیا نقص توجه با بیش فعالی همراه است؟
کودکانی که دچار کمبود توجه هستند ممکن است همزمان بیش فعال هم باشند. د این صورت، آن ها با ویژگی هایی از جمله جنب و جوش بیش از اندازه، ناتوانیدر ثابت ماندن در جایی و بی قراری در خواب مشخص می شوند و نیازمند دریافت درمان های خاص خود هستند.
- رشد چقدر مهم است؟
- دستیابی به سبک زندگی ایده آل خود در ۴ مرحله
- آیا رسیدن به زندگی ایده آل شما را خوشحال تر می کند؟
- ۱۲ قدم برای ساختن زندگی ایده آلی که رویای آن را دارید
- آمار شوکه کننده در مورد اضطراب
برای بهبود توجه و تمرکز کودکان چه کنیم؟
۱- محیطی را برای کودک فراهم کنید که حواس پرتی اش به حداقل برسد، محیطی که درآن سر و صدا نباشد، نور و دمای مناسبی داشته باشد و وسایلی که لازم دارد را در اختیارش بگذارید.
دقت کنید که در چه زمان در طول روز، کودک تان تمرکز بیشتری دارد و در همان زمان، تمرینات بهبود تمرکز را انجام دهید .
۲- بازی های فکری و بازی هایی که برای افزایش توجه به او کمک می کنند در اختیارش قرار داده و حتی اگر لازم است با او هم بازی شوید.
امروزه بازی های فکری مناسب زیادی برای کودکان طراحی و ساخته شده است که شما به راحتی می توانید به آن ها دسترسی داشته باشید.
۳- مطالعات نشان داده اند که سرزنش و تنبیه کردن کودکانی که توجه و تمرکز پایینی دارند موجب از دست دادن اعتماد به نفس آنان و بالا رفتن سطح اضطراب آن ها شده است که در نتیجه ی این عوامل آن ها را بیشتر با مشکل مواجه می کند.
۴- کودک باید میوه ها، سبزیجات و غذاهای سالم و مفید مصرف کند .
۵- برای کودک اهداف کوتاه مدت مشخص کنید، از آنجایی که ذهن انسان هرچه سازمان یافته تر باشد بهتر می تواند برای دسترسی به اهداف برنامه ریزی کند، داشتن اهداف کوتاه مدت برای افزایش تمرکز ذهنی کودک نسبت به اهداف بلند مدت بسیار مفیدتر خواهد بود.
۶- اگر کودک توانست به اهداف کودک مدت دست پیدا کند، برای او پاداش و جایزه در نظر بگیرید.
۷- ابتدا از کودک بخواهید که کاری که قرار است انجام دهد را به شما بگوید. سپس:
- از او هدف انجام آن کار را بپرسید
- از او بپرسید چه کارهایی می تواند برای رسیدن به ان هدف انجام دهد
- از او سوال کنید که قرار است از کجا شروع کند و در مرحله ی بعد، قرار است چه کند؟
۸- برای کودک یک برنامه ی روزانه ی منظم تنظیم کنید. مثلا اینکه پس از اینکه از مدرسه به خانه آمد، چه زمانی تلویزیون ببیند، چه زمانی بازی کند و چه زمانی به تکالیف مدرسه اش بپردازد.
۹- در نظر داشته باشید که قبل از انجام مطالعه و تمرینات مرتبط با افزایش تمرکز باید تمام نیازهای کودک برطرف شده باشند. کودک احساس خستگی جسمانی، خواب آلودگی و گرسنگی و تشنگی نداشته باشد.
۱۰- کارهایی که برای کودک بزرگ هستند را با کمک کودک به بخش های کوچک تری تقسیم کنید.
۱۱- نحوه و سبک یادگیری کودکان را تشخیص داده و شناسایی کنید . بعضی از کودکان با آموزش تصویری، بعضی با آموزش شنیداری، برخی با بازی و برخی با تکرار مداوم، مطالب را می آموزند.
۱۲- مدیریت زمان را به کودک بیاموزید . مثلا به کودک بگویید تا ساعت مشخصی باید تکالیفش را انجام دهی.
سپس از او بخواهید که خود او زمان شروع و اتمام کارها و فعالیت هایش را بنویسد و تعیین کند که پس از اتمام آن کار ، چه کاری را قرار شروع کند و تا چه زمانی آن را به اتمام برساند.
۱۳- از کودک بخواهید نفس عمیق بکشد، چشم هایش را ببندد و تصور کند که در محیط کلاس قرار دارد.
سپس به او بگویید چه چیزهایی در کلاس است. از این طریق او می تواند در کلاس کمتر حواس پرتی نشان دهد.
تکنیک شبیه سازی لاکپشت و نقص توجه
استفاده از تکنیک شبیه سازی لاک پشت هم می تواند موثر باشد.
این روش در کشور های اروپایی و آمریکایی مورد آزمایش قرار داده شده و نتیجه ی مطلوبی گزارش شده است.
به کودک بگویید که فرض کند یک لاکپشت است و سعی کند مثل لاکپشت حرکات اضافی و زائد را حذف کند و با آرامش و فکر کردن کارهای روزانه اش را انجام دهد.
تقویت حواس کودک و رفع نقص توجه
- حس بینایی کودک را با آموختن تکنیک های آن تقویت کنید. مثلا تصویر ناقصی روی کاغذ بکشید و از او بخواهید که به شما بگوید تصویر اصلی چه چیزی بوده است یا تصاویر مشابهی را بکشید و در میان این تصاویر مشابه، یک تصویر متفاوت بکشید و از کودک بخواهید تا آن را بیابد.
- حس شنوایی کودک را تقویت کرده و تکنیک های آن را بشناسید. مثلا یک کلمه ی خاص را به کودک بگویید و از کودک بخواهید از میان کلماتی که شما پشت سر هم بر زبان می آورید ، کلمه ی مورد نظر را بیابد و به محض شنیدن دستش را بالا بیاورد .
- حس لامسه او را تقویت کنید. مثلا از او بخواهید که با چشم های بسته اشیا مختلفی را لمس کند و به شما بگوید آن اشیا چه چیزهایی هستند.
نویسنده : مرکز مشاوره و روانشناسی ایران