توسط ماه مبارک رمضان و خانواده اسلامی
چند سالی می‌شود که ماه رمضان در فصل تابستان افتاده است. روزهای بلند که نیازمند همت عالی و ایمان بالا است. شرایط نسبت به ماه‌های دیگر سال سخت‌تر است و به همین خاطر باید نکاتی را برای روزه‌داری رعایت کرد تاسختی و البته گرمای تابستان آسان شود. امسال هشتم تیر ماه، ماه رمضان آغاز می‌شود. ماهی که می‌توان گفت گرم‌ترین ماه سال است. اما برای جلوگیری از تشنگی، خستکی، گرسنگی می‌توان کارهایی را انجام داد که سختی‌ها به چشم نیاید و با افتخار و راحتی این ماه مبارک را پشت سر گذاشت. کارهایی که راحتی شما را به دنبال دارد و سلامتتان را به هیچ عنوان به خطر نمی‌اندازد. راهکارهای ساده‌ای که در افطار و سحر می‌تواند به شما کمک کند که در این ماه مبارک به فعالیت‌های روزمره‌تان بپردازید و کمتر دچار گرسنگی و تشنگی شوید.
سحری یک سنت خانواده اسلامی
سحری یکی از مهم‌ترین وعده‌های غذایی است و بسیاری گمان دارند که با حذف کردن سحری می‌توانند تاپایان روز دوام پیدا کنند. اما باید بگوییم که این مهم‌ترین وعده است و به هیچ عنوان نباید حذف شود؛ اما چه غذاهایی را باید در وعده سحری جای داد؟ وعده سحری بهتر است مثل وعده ناهار باشد و غذای اصلی در این وعده صرف شود: انواع چلوخورش‌ها (البته کم‌چرب و سرخ‌نشده)، پلوهای مخلوط با حبوبات و سبزیجات (عدس‌پلو، لوبیاپلو و سبزی‌پلو) به همراه مرغ، ماهی یا گوشت به همراه سبزی خوردن یا سالاد و ماست برای این وعده مناسب است. مصرف سالاد و یک واحد میوه تابستانی به کنترل تشنگی تا اواسط روز کمک می‌کند.
رفتارهای نادرست در هنگام سحر
از نوشیدن چای بلافاصله بعد از اتمام سحری اجتناب کنید، زیرا باعث افزایش دفع ادرار و از دست رفتن نمک‌های معدنی مورد نیاز بدن در طول روز می‌شود. توصیه می‌شود از مصرف قند و شکر مخصوصا در وعده سحر پرهیز کنید، چراکه باعث احساس گرسنگی زودهنگام می‌شود. باید بگوییم که روزه‌داری بدون صرف سحری برای تمام گروه‌های سنی به‌ویژه نوجوانان و جوانان می‌تواند با عوارض زیادی همراه باشد. گرچه در طی ماه رمضان و به‌ویژه روزهای اول ممکن است هیچ کدام از عوارض، شکایتی را در فرد ایجاد نکنند، اما قطعا عوارض بلندمدتی خواهند داشت، بنابراین اهمیت ویژه‌ای به وعده سحری بدهید. حتی اگر سال‌ها بدون سحری روزه می‌گرفتید، از امسال این عادت بد را ترک کنید.
روزه داری و فرهنگ اسلامی
روزه‌داران برای این‌که کمتر هنگام روزه‌داری تشنه شوند، بهتر است در برنامه غذایی سحری از خوردن غذاهایی مانند، کوکو، بادمجان، سوسیس و کالباس، سس مایونز و همچنین غذاهای چرب و پرنمک که سبب تشنگی زیاد در طول روز می‌شود، پرهیز کنند و از غذاهای آب‌پزشده و خورش‌های آبدار و کم‌نمک استفاده کنند.
در ماه رمضان چه بخوریم؟
مصرف کربوهیدرات‌هایی همچون نان و غلات و ماکارونی سبوس‌دار در وعده افطار و سحر سبب می‌شود گلیکوژن بدن در حد نرمال حفظ شده و فرد کمتر دچار تشنگی شود. برخی به اشتباه فکر می‌کنند که در وعده سحری باید مقدار زیادی آب نوشید، در حالی که توصیه می‌شود به جای مصرف مقدار زیاد آب، از مواد غذایی‌ای استفاده شود که سبب دفع آب از بدن نشود. مصرف چای به‌دلیل دارابودن مقادیر بالای کافئین، دفع ادرار را افزایش می‌دهد و به همین دلیل فرد دچار کم‌آبی و تشنگی می‌شود.
بهترین مواد غذایی در ماه رمضان
بهترین مواد غذایی که سبب نگهداری آب در بدن و جلوگیری از تشنگی در ساعات روز ماه مبارک رمضان می‌شود، سبزی‌ها و میوه‌های آبدار نظیر زردآلو، آناناس، انگور، هندوانه و هلو است. اسفناج، تربچه، گوجه فرنگی، کاهو، هویج، کلم و انواع سالاد نیز بسیار مفید هستند. روزه‌داران بهتر است هنگام افطار از مخلوط آبلیموی تازه با آب یا چای کمرنگ یا شربت خاکشیر به جای قهوه و چای پررنگ استفاده کنند. چای نعنا هم از نوشیدنی‌هایی است که در این ماه بسیار مفید است، ضمن این‌که باید از خوردن قهوه هنگام سحر پرهیز شود.
هدف اصلی این است که در طول ساعات ابتدایی روز که افراد بیشترین توان را در انجام کارهای فیزیکی یا ذهنی خود دارند، غذای اصلی مغز یعنی قند گلوکز تامین شود. اگر روزه‌داران بخواهند بهترین بازده را در ماه رمضان داشته باشند و در طول روز دچار افت و بالا رفتن فشار خون نشوند، بهتر است به جای مصرف غذایی گوشتی در سحر، از مواد نشاسته‌داری همچون سیب زمینی، نان به‌ویژه نان‌های سبوس‌دار و سنگک، برنج و ماکارانی استفاده کنند.
نان سنگک به دلیل دارابودن سبوس کمتر، روزه‌داران را دچار افت فشار می‌کند. ضمن این‌که باید توجه داشته باشید که استفاده از قند‌های ساده نظیر غذاهایی مانند شله زرد، حلوا، قند و شکر، شیرینی، مربا، عسل، زولبیا و بامیه به سرعت باعث افت فشار می‌شود و فرد در همان ساعات ابتدایی دجار افت فشار شده و این مسئله سردرد‌های پی در پی و عدم تمرکز در طول روز را به دنبال دارد. نان و پنیر کم‌نمک با سبزی یا گردو، خرما و کشمش و شیر از بهترین خوراکی‌ها برای سحر به حساب می‌آید، چراکه علاوه بر حجم کم، دارای قوت بسیار است.
آب و هوا در ماه رمضان
تابش مستقیم نور خورشید به لب از یکسو و از سوی دیگر تعریق و دفع مایعات بدن عوامل مؤثر بر خشکی لب بوده که گاهی منجر به شکاف لب و خونریزی از آن می‌شود. کرم‌های ضد‌آفتاب و مرطوب‌کننده‌های مخصوص لب و پرهیز از تماس مستقیم با نور خورشید از جمله توصیه‌های مؤثر در درمان این مشکل است. همچنین مخاط خشک بینی می‌تواند علائمی چون خون دماغ را به همراه داشته باشد که وازلین یا نرم‌کننده‌های ویتامینه می‌توانند کاملا این مشکل را مهار کنند. بعد از خوردن سحری، بهتر است هنگام مسواک‌زدن برای کاهش تشنگی و خشکی دهان، از حجم کمتری از خمیر دندان استفاده شود.
ماه رمضان و نباید ها
بعضی از افراد روزه‌دار وقتی سر سفره افطار می‌نشینند، هر مواد غذایی که در سر سفره وجود دارند، همه را می‌خورند. این برای معده بسیار مضر است و دستگاه گوارش را دچار اختلال می‌کند. در سر سفره افطار باید یک نوشیدنی ولرم و نیم‌داغ مثل شیر که بهترین نوشیدنی برای افطار است و اگر کسانی به عللی شیر دوست ندارند، چای نیم‌گرم با عسل است و برای دستگاه گوارش بهترین نوشیدنی است. برخی از افراد نیز میل ندارند و فقط نوشیدنی‌های بسیار خنک مثل آب‌میوه‌ها را می‌خورند. خوردن چندین لیوان پشت سر هم آب‌میوه خنک نیز بسیار مضر است. در وعده افطار دستگاه گوارش بعد از چند ساعت طولانی که در حال استراحت بوده، دوباره باید فعال شود.
در نتیجه افطاری باید به گونه‌ای باشد که به دستگاه گوارش فشاری نیاید. خرما جزو مواد غذایی است که به دلیل داشتن قند ساده سبب کنترل اشتها می‌شود. خرما سرشار از ویتامین و منابع معدنی برای بدن است، ولی در عین حال نباید در خوردن آن افراط شود، چراکه هر یک گرم قند ساده در خرما معادل چهار کیلو کالری انرژی است. چای، نان و پنیر، گردو، سبزی و خرما بهترین افطاری محسوب می‌شود و حتی آش و سوپ را نیز باید به همراه غذای اصلی با فاصله یک تا دو ساعت پس از افطار میل کرد.
تمام نکات ذکرشده صرفا جهت تغذیه مناسب و نوشیدن و تغذیه مناسب نیست، بلکه می‌خواهیم نتیجه بگیریم که گرما و سرما نمی‌تواند اثر منفی بر روزه‌داری و عبادات خانواده ایرانی داشته باشد و آنها را از مسیر اصلی دور کند، بلکه در ایران اسلامی و خانواده‌های ما هدف اصلی تدین و ایمان راسخ است.
منبع: مقالات کانون مشاوران ایران
